29 Αυγούστου 2021. Ξεκινά η προγραμματισμένη επίσκεψή μου ως Υφυπουργός Εξωτερικών στην Ουκρανία. Στόχος του ταξιδιού πολυάριθμες συναντήσεις με μέλη των ελληνικών κοινοτήτων, της ακαδημαϊκής και εκπαιδευτικής κοινότητας, εκπροσώπους της Εκκλησίας, επιχειρηματίες, καθώς και αιρετούς εκπροσώπους της ουκρανικής τοπικής αυτοδιοίκησης. Πρώτος σταθμός το Κίεβο και στη συνέχεια επίσκεψη στη Μαριούπολη, αλλά και στο χωριό Ουρζούφ.
24 Φλεβάρη 2022. 6 μήνες μετά η σκέψη επιστρέφει αναπόφευκτα στο ταξίδι αυτό, μα κυρίως στους ανθρώπους που συνάντησα στο μακρινό αυτόν τόπο: στους Έλληνες της Ουκρανίας.
Σε κάθε συνάντηση, σε κάθε επίσκεψη, σε κάθε συζήτηση το κοινό σημείο αναφοράς είναι ένα: η Ελλάδα μας.
Για τους Έλληνες της Ουκρανίας η Πατρίδα μας είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ψυχής τους αλλά και της καθημερινότητάς τους. Για τους συμπατριώτες μας που ζουν στον τόπο αυτό η Ελλάδα δεν είναι ανάμνηση ή απωθημένο, δεν είναι κάτι το μακρινό, δεν είναι απλώς ο τόπος καταγωγής τους, είναι η ζωή τους.
Η αγάπη τους για την Πατρίδα είναι εμφανής σε κάθε τους λέξη και παρότι δεν είναι εύκολο γι’ αυτούς να επισκέπτονται την Ελλάδα όσο συχνά θα ήθελαν, οι Έλληνες της Ουκρανίας νιώθουν για την καταγωγή τους μόνο περηφάνια. Ίσως ο καθοριστικός, για τη στάση τους αυτή, παράγοντας είναι ότι αποτελούν μία από τις αρχαιότερες ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού με ιστορία που ξεπερνά τα 2.500 χρόνια! Οι άνθρωποι αυτοί έχουν στο DNA τους το να ζουν ως Έλληνες σε τόπους μακρινούς.
Η ελληνική κοινότητα της Ουκρανίας στάθηκε δυνατή στο πέρασμα των αιώνων αντιμετωπίζοντας κάθε είδους δυσκολία. Σήμερα αριθμεί πάνω από 100.000 μέλη, ενώ υπάρχουν εκτιμήσεις πως οι ελληνικής καταγωγής Ουκρανοί ξεπερνούν τις 150.000. Καθ’ όλη τη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας τους φρόντισαν να διατηρούν ζωντανή την ελληνική ιστορία, την γλώσσα μας, τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις μας.
Δεν είναι τυχαίο ότι στην Ουκρανία λειτουργούν σε πέντε πόλεις έδρες (Κίεβο, Συμφερούπολη, Μαριούπολη) και τμήματα (Οδησσός, Λβιβ) νεοελληνικής γλώσσας, δεν είναι τυχαίο που το ελληνικό ιατρικό Κέντρο Ιπποκράτης αποτελεί ένα «κόσμημα» για την περιοχή, δεν είναι τυχαίο που στην Ανατολική Ουκρανία η ελληνική σημαία κυματίζει υπερήφανη μπροστά από σπίτια και μαγαζιά.
Η ρωσική εισβολή τάραξε συθέμελα την παγκόσμια κοινότητα και επέφερε ισχυρό πλήγμα στο Διεθνές Δίκαιο ξυπνώντας παράλληλα μνήμες άλλων εποχών. Η χώρα μας αντέδρασε αστραπιαία από την πρώτη στιγμή παρότι και με την Ρωσία μας συνδέουν μακροχρόνιοι δεσμοί. Το δίκαιο, όμως, είναι πάνω από κάθε δεσμό και η προστασία της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας και της ανθρώπινης ζωής είναι αρχές τις οποίες η χώρα μας δεν διαπραγματεύεται. Η Ελλάδα για ακόμη μία φορά μένει πιστή στις αρχές της Δημοκρατίας και του Διεθνούς Δικαίου, η χώρα μας για ακόμη μία φορά βρίσκεται στη σωστή πλευρά της ιστορίας απέναντι στη βία και τον αυταρχισμό.
Η Ελλάδα στέκεται από την πρώτη στιγμή αρωγός στους Έλληνες της Ουκρανίας. Το Υπουργείο Εξωτερικών όχι μόνο δεν ανέστειλε τη λειτουργία των Αρχών μας, αλλά τις ενίσχυσε με προσωπικό προσφέροντας κάθε είδους συνδρομή στους εκεί Έλληνες, ενώ παράλληλα υπήρχαν έτοιμα σχέδια εκκένωσης τα οποία εκτελούνται ήδη. Η Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη αντιμετωπίζει τους Έλληνες της Ουκρανίας όπως τους αρμόζει, ως ζωτικό και αναπόσπαστο κομμάτι του Ελληνισμού.
Τούτες τις ώρες στην Ουκρανία χύνεται και ελληνικό αίμα κι αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Προσωπικά μου είναι αδύνατον να το ξεχάσω μετά την ολιγοήμερη επαφή μου με τους εκεί Έλληνες. Πάντα τα λόγια τους θα συντροφεύουν τη σκέψη μου και η αγκαλιά τους θα γεμίζει την καρδιά μου.
«Η Μάνα μου!» Αυτή ήταν η αποστομωτική απάντηση του κυρίου Στέφανου, ετών 70, που ζει στην Μαριούπολη και ενώ έχει ελληνική καταγωγή δεν έχει επισκεφθεί ποτέ την Πατρίδα μας, όταν τον ρώτησα τι είναι γι’ αυτόν η Ελλάδα.
Τούτες τις δύσκολες ώρες η Πατρίδα είναι δίπλα στους Έλληνες της Ουκρανίας, νοερά μα και στην πράξη και είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε γι αυτούς τους ανθρώπους που ριγούν όταν ακούνε τον εθνικό μας ύμνο και δακρύζουν όταν επισκέπτονται την Ελλάδα. Γιατί η μάνα δεν ξεχνά ποτέ τα παιδιά της!